چگونه یک متن قوی بنویسیم؟ (کتاب “ایدۀ عالی مستدام”)
تحلیل کتاب “ایدۀ عالی مستدام” (Made to Stick)
مقدمه
نوشتن یک متن قوی، مستلزم ویژگی های بسیار و مهارت نویسنده است. برای اینکه، بتوانید خواننده را پیگیر و درگیر نوشته خود، تا پایان بکنید؛ اصولی وجود دارد که باید رعایت شود. در کتاب Made to Stick یا ایدۀ عالی مستدام، به چند ویژگی و اصل اساسی اشاره شده است. در صورت یادگیری و رعایت این اصول، شما میتوانید، مقاله، رمان یا تحقیق خود را قوی و جذاب کنید. بدین ترتیب، خواننده شما تا پایان متن، شما را همراهی خواهد کرد.
دَن هیث (Dan Heath) نویسنده، سخنران و عضو آمریکایی در مرکز CASE دانشگاه دوک است. او، به همراه برادرش چیپ هیث (Chip Heath)، چهار کتاب را با نام های؛
- Made to Stick: Why Some Ideas Survive and Others Die (کتاب حاضر)
- Switch: How to Change Things When Change Is Hard
- Decisive: How to Make Better Choices in Life and Work
- و The Power of Moments: Why Certain Experiences Have Extraordinary Impact
منتشر کرده اند. از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱، برادران هیث، ستون نویس مجله Fast Company بودنند.
Made to Stick، به عنوان بهترین کتاب تجاری سال انتخاب شد، به مدت ۲۴ ماه، در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های BusinessWeek قرار داشت و به ۲۹ زبان ترجمه شده است.
تحلیل
بخش اول | ایده های ماندگار
در این قسمت، کتاب راجع به ایده های ماندگاری صحبت میکند، که بدون اینکه متوجه بشویم؛ در ذهن ما میمانند. داستان هایی روایت میشود. داستانهایی که بدون هیچ تلاشی، در ذهن ما ماندگار شده اند و واکنش ها نسبت به این داستان ها شفاف سازی میشود. سپس، شش ویژگی مشترک این داستان ها بیان میشود.
- سادگی
- غیرمنتظره بودن
- ملموس بودن و شفافیت
- معتبر و قابل اعتناء
- احساسی بودن
- داستانی و روایی بودن
بخش دوم | ساده
سادگی چیست؟ چطور میتوان یک متن مبهم را، ساده بیان کرد؟ آیا ترفندی برای این کار وجود دارد؟
برادران هیث، اعتقاد دارند، بله، راهکارهایی وجود دارد و میتوان انجامشان داد. این دو، ابتدا به بحث درباره سادگی با ذکر چند مثال، میپردازند. سپس، از دل این داستانها و مثالها، قوانین و اصولی را استخراج میکنند. مهم اینست، که شما بتوانید ایده و مغز مطلب را به ساده ترین شیوه بیان کنید. شاید، در ابتدا کار آسانی باشد.
اما، کافیست که شما عنوان بدی را انتخاب کنید و خواننده را از دست بدهید. شما میتوانید، با استفاده از مَثَل ها و تشبیه های به موقع، کلام خود را منتقل کنید. اگر نویسنده نتواند، ایده کلی متن خود را ساده بیان کند، در ادامه دچار مشکل خواهد شد.
بخش دوم | غیر منتظره
چه چیزی شما را غافلگیر میکند؟ آیا از هدایای غیرمنتظره و غافلگیری های دوستانتان خوشحال میشوید؟
یک عنوان غیرمنتظره و غافلگیرکننده، بهترین حربه برای جذب مخاطب است. یکی از راههای استفاده از این حربه، ایجاد شکاف در ذهن خواننده است. شکاف دانش.
وقتی عنوان مطلب شما، با دانش مخاطبتان در تضاد است یا برای او چیز جدیدی است، علاقه مند میشود. بدین ترتیب، شما با ارائه یک عنوان غیرمنتظره، خواننده را میخکوب کرده اید.
بخش سوم | ملموس
آیا برای یاد گرفتن انتگرال درجه سه، دچار مشکل میشوید؟ آیا میدانستید که مشکل از شما نیست؟
موضوعات انتزاعی مانند جهانهای موازی یا نسبیت انیشتین، قابل درک نیستند؛ زیرا ما تصوری از آنها نداریم. پس راه خل چیست؟ چطور میتوان آنها را ملموس کرد؟ شاید، یک مثال خوب، یک شبیه ساز و …
همچنین، شما ممکن است چیزی را نتوانید به خاطر بسپارید؛ اما هنگامی که همان چیز، یادآور یک حادثه احساسی باشد، هیچوقت فراموشش نخواهید کرد. حوادثی مثل، یک مزه خوب، یک تصویر زیبا، یک آهنگ خاطره انگیز و تمام چیزهایی که یکی از حواس پنجگانه شما را تحریک میکنند.
بنابراین، شما باید یکی از حواس پنجگانه خواننده تان را تحریک کنید.
بخش چهارم | معتبر
ملاک های شما برای اعتماد کردن به یک محصول چیست؟ اگر به شما اجازه دهند آن را، ابتدا امتحان کنید و در صورت رضایت، خرید؛ اعتماد میکنید؟ یا باید توسط یک شخص معتبر، پیشنهاد شده باشد؟
برای اینکه، متن شما برای مخاطبتان معتبر باشد، یا باید اعتبار کافی داشته باشید و یا شخصی معتبر، تأیید کند. برای داشتن اعتبار کافی، نیاز به جزئیات دارید، تا خواننده، نوشته شما را جدی بگیرد. میتوانید از آمار و سابقه خود در مقدمه، صحبت کنید. سعی کنید یک خواننده معتبر پیدا کنید. به هر حال، اگر او متن شما را پسندیده است؛ بقیه هم میپسندند.
بخش پنجم | احساسی
آیا شما هم فکر میکنید که احساسات مضر هستند؟ خب، بهتر است بدانید که اینطور نیست.
احساسات، میتوانند بهترین حربه انسان باشند. شما، میتوانید از احساساتتان برای درک بهتر جدیت یک موضوع، میزان درد دوستتان و یا میزان طنز موجود در متن بهره ببرید. اگر میخواهید، متن خوبی داشته باشید، وارد قلب خواننده شوید. اگر در حال خلق یک قهرمان هستید، باید مخاطب شما، حس قهرمان بودن را تجربه کند. احساسات، خواننده را به شما نزدیک میکنند و شما را به خواننده.
بخش ششم | داستانی
کدام جذاب تر است؟ متنی پر از تشریحات یا یک داستان پر از نکته؟
یک رمان و داستان، به خودی خود، این ویژگی را داراست. اما، اگر در حال نوشتن یک مقاله هستید، یادتان باشد، حتما روایتی از یک چالش واقعی، رابطه ای انسانی یا سرگذشتی قهرمانانه، نوشته شما را قوی تر میکند.
بخش پایانی | آنچه ماندگار میشود!
برای اینکه متن شما، قوی و ماندگار باشد، باید؛
- به آن توجه کنند (غیرمنتظره).
- آن را بفهمند و بخاطر بسپارند (ملموس).
- آن را بپذیرند و باور کنند (معتبر).
- به آن اهمیت بدهند (احساسی).
- قادر باشند، بر اساس ان عمل کنند (داستانی).
- و مهمتر از همه ساده باشد.
قلمت را بردار و …
این کتاب در سال ۲۰۰۷ چاپ شد. در سالهای اخیر، ترجمه آن در ایران نیز منتشر شده است. مطالعه کتاب، به شما کمک میکند، با اصول پرورش ایده، چه در حوزه کسب و کار و چه در حوزه نویسندگی آشنا شوید. من، در اینجا به ویژه در رابطه با نوشتن صحبت کردم. در پایان هر بخش کتاب، تمریناتی برای تسلط بیشتر خواننده با قوانین قرار داده شده است. به هرحال، نوشتن یک استعداد نیست؛ بلکه مهارتیست که باید تقویت شود.
برای نوشتن یک متن قوی، دانستن این موارد الزامیست؛ هرچند، بعد از مدتی به مرور خودتان با این اصول آشنا میشوید. اما، اگر اول راه هستید، خواندن این کتاب، قدمی رو به جلوست.
موفق باشید!
